Morfologia krwi

Morfologia krwi jest jednym z podstawowych badań laboratoryjnych zlecanych przez lekarzy w przypadku występowania różnych dolegliwości. Wynika to z faktu, że jest to badanie proste i niedrogie, a jednocześnie dostarczające wielu cennych informacji o stanie zdrowia organizmu. Niejednokrotnie ułatwia znalezienie przyczyny dolegliwości lub nawet pozwala na rozpoznanie konkretnej jednostki chorobowej. Ze względu na tak duże znaczenie, morfologia jest także podstawowym badaniem wykonywanym u kobiet ciężarnych. Już podczas pierwszej wizyty lekarz prowadzący ciążę zleca wykonanie całego panelu badań laboratoryjnych, wśród których na pierwszej pozycji znajduje się właśnie morfologia krwi. Od tej pory badanie to będzie wykonywane regularnie co miesiąc aż do rozwiązania. Dzięki temu, stan zdrowia organizmu ciężarnej, a tym samym stan zdrowia rosnącego w niej dziecka będzie pod stałą kontrolą, co pozwoli na wczesną interwencję w przypadku, gdyby coś było nie tak.

Sposób oznaczania morfologii krwi

W celu oznaczenia morfologii krwi pobiera się próbkę krwi żylnej, na ogół nakłuwając żyły z okolicy zgięcia łokciowego. Na badanie należy zgłosić się na czczo po przynajmniej ośmiogodzinnej przerwie od ostatniego lekkostrawnego posiłku. Pobrana próbka jest dostarczana do laboratorium, a oznaczania dokonują szybkie automatyczne analizatory, więc wynik już na drugi dzień jest gotowy do odebrania.

Zwykle na wydruku, obok uzyskanych wartości, podane są normy laboratoryjne, jednak zawsze z wynikiem należy zgłosić się do lekarza, ponieważ tylko on będzie w stanie właściwie zinterpretować uzyskane wartości i w razie potrzeby zlecić dalsze badania lub zastosować odpowiednie leczenie. Nieprawidłowości w morfologii krwi mogą dotyczyć układu czerwonokrwinkowego, białokrwinkowego oraz płytek krwi.

Układ czerwonokrwinkowy

Oznacza się tu takie parametry jak:

• RBC – liczba krwinek czerwonych – erytrocytów (norma u kobiet 4,2-5,4 mln/mm³);
• retikulocyty;
• HCT - hematokryt (norma u kobiet 36-46 %);
• HGB – hemoglobina (norma u kobiet 12-16 mg/dl);
• MCV- objętość krwinek czerwonych (norma u kobiet 81-91 fl);
• MCH i MCHC – odpowiednio średnia zawartość i średnie stężenie hemoglobiny w krwince czerwonej.

Obniżone wartości parametrów układu czerwonokrwinkowego najczęściej świadczą o występowaniu niedokrwistości (anemii). Może to być niedokrwistość niedoborowa mikrocytarna (niedobór żelaza), niedoborowa megaloblastyczna (niedobór kwasu foliowego i/lub witaminy B12), niedokrwistość hemolityczna, pokrwotoczna lub niedokrwistość aplastyczna.

W przypadku kobiet ciężarnych należy pamiętać o występowaniu fizjologicznej niedokrwistości ciężarnych związanej z nierównomiernym wzrostem objętości osocza krwi w stosunku do liczby krwinek czerwonych. Prowadzi to do spadku hematokrytu nawet do wartości 30-39 % oraz spadku stężenia hemoglobiny do 10-14 mg/dl. Największy spadek występuje koło 30.-34. tygodnia ciąży. Taka niedokrwistość jest stanem normalnym, ale lekarz może zlecić odpowiednie leczenie w celu poprawy tych parametrów.

Układ białokrwinkowy

W zakresie układu białokrwinkowego oznacza się liczbę leukocytów – białych krwinek (WBC), która powinna wynosić 4-10 tys./ mm³. Oprócz tego wykonuje się rozmaz, w którym ocenia się całkowitą liczbę i procentowy udział poszczególnych frakcji krwinek białych, jak granulocyty (neutrofile, eozynofile, bazofile), limfocyty oraz monocyty. Wzrost liczby krwinek białych zwykle występuje w przebiegu różnego rodzaju infekcji bakteryjnych, wirusowych, grzybiczych oraz w chorobach pasożytniczych lub chorobach alergicznych, ale także dochodzi do niego w przypadku chorób nowotworowych. Natomiast u ciężarnych fizjologicznie dochodzi do stopniowego wzrostu liczby krwinek białych nawet do wartości 7,5-13,5 tys./mm³. Taki wzrost jest normalny i nie należy się nim przejmować.

Płytki krwi

Prawidłowa liczba płytek krwi wynosi od 150 do 450 tys./mm³. Płytki krwi odgrywają kluczową rolę w procesach hemostazy, czyli krzepnięcia krwi. Ich znaczny niedobór określany jest jako płytkowa skaza krwotoczna i może prowadzić do zagrażających życiu krwawień. U kobiet ciężarnych fizjologicznie liczba płytek krwi nieznacznie się obniża. Taki lekki spadek nie stanowi zagrożenia dla matki i dziecka. Natomiast znaczne obniżenie liczby płytek krwi może już być niebezpieczne ze względu na możliwość występowania trudnego do opanowania krwawienia poporodowego i wymaga wdrożenia właściwego postępowania leczniczego.

Ocena parametrów morfologii krwi w czasie ciąży jest więc niezwykle istotna i wnosi wiele cennych informacji o stanie zdrowia matki i płodu, dlatego powinna być przeprowadzana regularnie aż do rozwiązania.