Odczyn Wassermana

Odczyn Wassermana (WR) jest przesiewowym badaniem wykorzystywanym w diagnostyce kiły. Obecnie ma on już coraz mniejsze znaczenie i jest zastępowany przez inne testy diagnostyczne. Kiła należy do chorób przenoszonych drogą płciową. Charakteryzuje się różnorodnością objawów związanych z zajęciem wielu narządów i układów. W przypadku kobiet ciężarnych może także prowadzić do zakażenia płodu na drodze przezłożyskowej, co prowadzi do poważnych konsekwencji pod postacią samoistnych poronień, przedwczesnych porodów, wewnątrzmacicznego obumarcia płodu, zgonów noworodków czy występowania u nich kiły wrodzonej. W związku z tak poważnymi konsekwencjami kiły dla rozwijającego się płodu oraz ze względu na stosunkowo częste występowanie tej choroby, istnieje obowiązek wykonywania u ciężarnych serologicznych badań przesiewowych w kierunku kiły w I i III trymestrze ciąży.

Postaci kiły

Kiła jest chorobą bakteryjną wywoływaną przez krętka bladego. Przenosi się ona z człowieka na człowieka drogą kontaktów seksualnych. Choroba ta ma wieloletni przebieg i w zależności od czasu trwania daje różnorodny obraz kliniczny. W związku z tym wyróżniamy kilka postaci kiły nabytej oraz kiłę wrodzoną. Kiła nabyta dzieli się na kiłę pierwszorzędową, drugorzędową i utajoną wczesną (te postaci są łącznie określane jako kiła wczesna) oraz na kiłę utajoną późną i kiłę trzeciorzędową (łącznie określane jako kiła późna). W każdej z tych postaci występują odmienne objawy. Na początku pojawia się tak zwana zmiana pierwotna (wrzód twardy), po pewnym czasie powstaje plamisto-grudkowa wysypka, tak zwana osutka kiłowa, później dochodzi do zmian w różnych układach i narządach, przede wszystkim w układzie nerwowym, układzie sercowo-naczyniowym, układzie ruchu.

Jeśli kiła występuje u kobiety ciężarnej, to jest duże prawdopodobieństwo przeniesienia zakażenia na płód drogą przezłożyskową, a także w czasie porodu poprzez kontakt ze zmianą pierwotną na narządach płciowych. W zależności od tego, w jakim stadium ciąży dojdzie do zakażenia, konsekwencje mogą być różne, od poronień samoistnych, porodów przedwczesnych, obumarcia płodu w macicy, zgonów noworodków oraz wystąpienia u dziecka kiły wrodzonej z charakterystycznymi zmianami w wyglądzie zewnętrznym oraz zmianami w wielu narządach. W związku z tym, że kiła może być skutecznie leczona także w czasie ciąży, wykonywanie badań przesiewowych u ciężarnych w celu jej wczesnego wykrycia jest bardzo istotne.

Diagnostyka kiły

W diagnostyce kiły są wykorzystywane różnorodne badania serologiczne, polegające na wykrywaniu w surowicy krwi przeciwciał powstających w odpowiedzi na zakażenie krętkiem bladym. Testy te mogą być nieswoiste, wykrywające nieswoiste przeciwciała przeciwko lipidowym składnikom bakterii, które powstają także w odpowiedzi na zakażenia innymi krętkami oraz mogą być fałszywie dodatnie w wielu innych chorobach (na przykład w zespole antyfosfolipidowym). Do testów nieswoistych zaliczamy właśnie odczyn Wassermana (odczyn wiązania dopełniacza, obecnie rzadko stosowany), testy kłaczkujące VDRL oraz USR (najczęściej wykorzystywane).